Rys historyczny

W 1346 r. okolice Olsztyna, jako odrębne komornictwo, znalazły się w rękach kapituły kanoników, która szybko zaczęła myśleć o utworzeniu w tym regionie ośrodka administracyjnego i obronnego. Ośrodek zlokalizowano w miejscu naturalnie doskonale ufortyfikowanym, gdzie wzniesienie terenu od południa i zachodu otaczała meandrująca rzeka Łyna. Wkrótce rozpoczęto budowę zamku, a rozwijająca się w pobliżu osada otrzymała przywilej lokacyjny 31 października 1353 r. Kapituła zleciła założenie miasta Janowi z Łajs.